PMS: VAN FEE NAAR HEKS
PMS, het premenstruele syndroom. De naam zegt het al, een cluster van symptomen voor de menstruatie. Meestal beginnend zo in de laatste week voor je menstruatie maar sommige vrouwen ervaren al klachten vanaf het moment na de eisprong. Je valt uit naar je partner, je kan het niet drooghouden in de bios en die reep chocola kan eigenlijk alleen maar in 1x op. Veel vrouwen herkennen zich er wel in dat ze vlak voor de menstruatie last hebben van gespannen borsten, wat prikkelbaar zijn of vermoeider, of een beetje labiel. Voor ca 5% van de Nederlandse vrouwen zijn de klachten echter zo erg dat het normaal functioneren in de weg staat.
Hoe dit komt is nog niet geheel duidelijk. Men vermoedt dat het samenhangt met de schommelingen van je hormonen in combinatie met een bepaalde (genetische) gevoeligheid. Ook blijkt dat als je lekker in je vel zit, je minder last van PMS ondervindt. In onderstaande tabel zie je hoe je oestrogeen en progesteron spiegels fluctueren gedurende de maand met daarin als smiley weergegeven hoe je stemming is. Zo zwart-wit is het natuurlijk niet omdat je stemming van veel meer afhangt, maar kort door de bocht, komt het wel op onderstaande neer.
Bovenstaande situatie geldt eigenlijk alleen als je je natuurlijke cyclus hebt. Wordt je eisprong door de pil onderdrukt (in 100% van de gevallen), dan heb je juist een super stabiele oestrogeen en progesteron spiegel. Elke dag hetzelfde. Totdat je in de stopweek stopt met slikken, dan zal er een daling plaatsvinden en kan je PMS achtige klachten ervaren. Vrouwen met een pilstrip met daarin verschillende samenstellingen, zullen wel schommelingen ervaren ondanks dat ze geen natuurlijke cyclus meer hebben. Vrouwen met het koper spiraal houden hun natuurlijke cyclus en schommelingen. Ook vrouwen met het hormoonspiraal (kyleena of mirena) houden altijd hun eisprong en dus ook hun natuurlijke hormoon schommelingen.
Heb je veel last van PMS, dan zou je dus met de pil kunnen proberen de hormoonschommelingen op te vangen. Niet alle vrouwen voelen zich goed bij de pil, hebben last van bijwerkingen of willen liever iets natuurlijkers. Door je lifestyle aan te passen, denk aan: voldoende slaap, gezond eten (niet teveel snelle suikers die zorgen voor moodswings bijvoorbeeld, of het verbeteren van je microbioom), stress aanpakken, voldoende bewegen, zingeving, fijne relaties etc, zorg je ervoor dat je lekkerder en stabieler in je vel komt te zitten en kan dat dus al voldoende zijn om je PMS klachten te verminderen. Vooral stoppen met alcohol kan goed werken. Het is bewezen dat alcohol 45% meer kans geeft op PMS klachten.
Ook zou je kunnen overwegen met een lage dosis anti-depressiva te starten. Het is bewezen dat een lage dosis SSRI (bijvoorbeeld 4 druppels citalopram voor de nacht) je PMS klachten aanzienlijk kunnen verbeteren. De SSRI verandert de chemische samenstelling van je neurotransmitters in je brein waardoor deze minder gevoelig wordt voor de hormonale schommelingen. Het zorgt er vooral voor dat je serotonine niveau stijgt en dit heeft een stabiliserend effect op je gemoed.
Hiernaast blijken vrouwen met AD(H)D meer risico op PMS te hebben. Mocht je denken dat je hier symptomen van hebt, bespreek dit dan altijd met je huisarts.