ADHD (bij vrouwen) en hormonen

Hormonale schommelingen zijn voor niemand een feestje, maar voor vrouwen met ADHD kan dit nog een tikkeltje heftiger zijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat vrouwen met ADHD twee tot drie keer zo vaak last hebben van stemmingswisselingen in de cyclus, na de bevalling en in de menopauze. Hoe dit komt en op welke manier hormonen ADHD beïnvloeden, gaat deze blog.

Maar eerst wat over ADHD bij vrouwen

Altijd maar het gevoel hebben dat je bezig moet zijn, iedere dag onrust in je hoofd ervaren, of moeite hebben met plannen en organiseren? Er zijn nog veel vrouwen die hun hele leven lang zoeken naar een verklaring voor de klachten die zij ervaren. Bij tot wel 30-50% van de vrouwen met ADHD wordt deze niet goed herkend en de diagnose wordt vaak pas op latere leeftijd gesteld, meestal pas in de overgang.

Vroeger dacht men dat ADHD vooral bij mannen voorkwam. Drukke onhandelbare jongetjes in de klas vielen meer op dan de meisjes die dromerig in hun kamertje zaten. Maar ADHD komt net zo vaak voor bij vrouwen blijkt. Alleen uit het zich bij hen meestal net wat anders.

Bij vrouwen slaat ADHD vaker naar binnen. De hyperactiviteit uit zich vaker in een innerlijke onrust wat voor de omgeving veel minder merkbaar is. Dit kan zorgen voor een overvol en overprikkeld brein waardoor er concentratie problemen ontstaan of problemen met plannen en structureren. De hyperactiviteit kan zich ook bijvoorbeeld uiten in veel kletsen. Veel kletsen is bij vrouwen meer sociaal geaccepteerd waardoor het minder opvalt.  Ook kan de hyperactiviteit zich uiten in gewoon altijd maar druk en bezig zijn. En tja, als je een gezin moet managen, werkt, sport en een sociaal leven leidt, kan je daarin heel erg je hyperactiviteit kwijt. Of je gaat van het ene project naar het andere. Dit lijkt ondernemend maar je kan niet anders omdat je snel verveeld raakt (en tegelijkertijd snel overprikkeld). Of je sport heel veel en lijkt een adrenaline junkie.

Ook bestaat er bij ADHD een superfocus voor dingen die je heel erg interesseren. Heb je dus een baan die je erg leuk vindt, dan zal je veel minder concentratie problemen ervaren waardoor je dus niet denkt aan ADHD want je concentratie is zo goed. Of je ontwikkeld een eetstoornis. Elke keer wat eten, zorgt weer voor een dopamine shotje waaraan je al een tekort hebt met ADHD. ADHD geeft een hogere kans op verslavingen in het algemeen.

Daarnaast zijn veel vrouwen zich vanuit hun kindertijd gaan aanpassen aan het gedrag dat van hen verwacht wordt. Vrouwen passen zich van nature eerder aan. Zij hebben hun klachten in de schooltijd en tijdens de studie weten te verbergen door zichzelf manieren aan te leren om om te gaan met de klachten. Vaak presteren ze voor de buitenwereld vrij goed, maar zelf voelen ze zich onbegrepen, uitgeput of gefrustreerd. Op latere leeftijd eist dit jarenlange compenseren vaak z’n tol in een of meerdere burn-outs.

ADHD en neurotransmitters

Bij mensen met ADHD komen de neurotransmitters dopamine en noradrenaline in mindere mate voor in het voorste gedeelte van de hersenen. Het hersendeel dat belangrijk is voor onder andere aandacht vasthouden, impulsen onderdrukken, emoties reguleren, geheugen, overzicht en plannen.

ADHD en hormonen

In de tweede helft van je cyclus, na je zwangerschap en in de menopauze daalt het oestrogeen. De neurotransmitter serotonine deint mee met oestrogeen. Dus bij een oestrogeen daling, daalt ook je serotonine. En laat het nu net serotonine zijn die soortgelijke effecten heeft als dopamine. Vrouwen met ADHD, die dus al laag zitten in hun dopamine, gaan nu ook nog eens omlaag met hun serotonine. En daar zit je dan, dubbelop laag in je stofjes. En dat is geen feestje: PMS, post partum depressie, ernstige overgangsklachten. Of gewoon nog meer ADHD klachten.

En nu?

Mocht je jezelf herkennen in bovenstaande, bespreek dit dan met je huisarts en laat je eventueel doorverwijzen voor diagnostiek/behandeling bij een psychiater.

Mogelijk dat andere psychische aandoeningen ook meer kans geven op hormonale ontregelingen. Autisme bijvoorbeeld vertoont veel overlap qua symptomen met ADHD. Er blijken dezelfde genen aan ten grondslag te liggen (veel vrouwen hebben ook een dubbeldiagnose: dus ADHD en autisme). Meer onderzoek moet hierover duidelijkheid gaan geven in de toekomst.