Laaggradige ontstekingen veroorzaker van chronische ziekten
In het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature werd in 2019 bovenstaand plaatje gepubliceerd. Wat hierin opvalt is dat alle chronische ziekten door hetzelfde mechanisme veroorzaakt worden. Auto immuunziekten als reuma, trage schildklier, Crohn hebben net als suikerziekte, multipele sclerose, parkinson, botontkalking en zelfs depressie en kanker een en dezelde oorzaak namelijk: chronische laaggradige ontsteking (SCI: systemic chronic inflammation).
Afhankelijk van je gevoeligheid (lees je DNA/genen), ontwikkeld de een kanker en weer een ander een depressie of een darmziekte. Wil je je kans op deze ziektes zo laag mogelijk houden, dan is het dus zaak de chronische laaggradige ontsteking zo veel mogelijk te voorkomen want het is de grootste sluipmoordernaar van onze tijd.
Bij laaggradige ontstekingen is het immuunsysteem continu geactiveerd en produceert het ontstekingsstoffen. Zelfs als er geen sprake is van een infectie. Deze ontstekingen zijn van lage intensiteit en kunnen onopgemerkt blijven, maar kunnen op de lange termijn ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid dus. Het geactiveerde immuunsysteem zorgt voor kalkafzettingen in de bloedvaten, valt de eigen lichaamscellen aan alsof ze lichaamsvreemd zijn en ontregelt tal van processen op celniveau.
De oorzaken liggen vooral in een ongezonde leefstijl: slechte voeding, slaapgebrek, verstoorde darmflora, intoxicaties (roken/alcohol/drugs), overgewicht, te weinig lichaamsbeweging, chronische stress, onverwerkte trauma's, eenzaamheid, weinig sociale steun, te weinig zingeving in het leven. Ja, zelfs die laatste. Mensen die tot op hoge leeftijd hun bestaan zinvol invullen leven 4-6 jaar langer.
Hieronder licht ik een aantal oorzaken nog wat verder toe
Voeding die laaggradige ontsteking veroorzaakt
Bepaalde voedingsmiddelen kunnen laaggradige ontsteking verergeren. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan suiker, bewerkte koolhydraten en transvetten (zoals frisdrank, wit brood, koekjes en fastfood) kunnen bijdragen aan ontstekingen. Ook voedingsmiddelen zoals zuivelproducten en gluten, kunnen ontstekingen veroorzaken bij mensen die hiervoor intolerant zijn. Helaas is er nog geen betrouwbare bloedtest om dat vast te stellen. Alleen een echte glutenallergie (coeliakie) kan via het bloed worden vastgesteld.
Een mooi voorbeeld van het effect van voeding op ziekte is een recent gepubliceerde studie gedaan vanuit het AMC met Reuma patienten. Uit deze goed opgezette studie blijkt dat een veganistisch dieet de ziekte activiteit aanzienlijk kan verminderen. Dit dieet heeft veel anti inflammatoire eigenschappen en daarom werkt het zo goed voor Reuma patienten.
Laaggradige ontsteking en jouw darmen
Een gezonde darmflora is van groot belang om laaggradige ontsteking te voorkomen. De darmen zijn namelijk verantwoordelijk voor het opnemen van voedingsstoffen, maar ook voor het uitscheiden van afvalstoffen. Een ongezonde darmflora kan leiden tot een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand, ook wel bekend als ‘leaky gut syndrom’ of lekkende darm syndroom. Dit is inmiddels ook een door de reguliere geneeskunde erkend syndroom. Bij dit syndroom kunnen grotere moleculen dan normaal door de darmwand heen lekken en in de bloedbaan terechtkomen. Dit kan leiden tot een verhoogde immuunrespons en ontstekingsreactie in het lichaam.
Een goed voorbeeld is dat veel mensen met hypothyreoidie, een te traag werkende schildklier, toch wat intolerant voor gluten lijken te zijn. Als ze een tijd lang gluten mijden, wordt de darmwand minder doorlaatbaar en hierdoor komt het immuunsysteem tot rust. Het valt dan niet meer of minder de eigen schildklier aan.
Dit werkt helaas niet bij alle mensen met hypothyreoidie maar bij een deel lijkt het wel effect te hebben. Meer goed opgezette onderzoeken moeten hier meer duidelijkheid over gaan geven in de toekomst.
Om de darmgezondheid te verbeteren en laaggradige ontsteking te voorkomen, is het belangrijk om te zorgen voor een gezonde darmflora. Dit kan onder andere worden bereikt door het eten van vezelrijke voeding, zoals groenten, fruit, noten, zaden en volkoren granen. Ook probiotische voedingsmiddelen, zoals yoghurt, kefir en zuurkool, kunnen helpen om de darmflora in balans te houden. Verder kan het vermijden van voeding die de darmen irriteert, zoals bewerkte voeding en suiker, bijdragen aan een gezonde darmflora. Ook voedsel rijk aan omega 3 (vette vis) helpt ontstekingsreacties in te dammen.
Stress en laaggradige ontsteking
Naast voeding kan ook stress een belangrijke factor zijn bij laaggradige ontsteking. Stress verhoogt namelijk de productie van ontstekingsbevorderende hormonen. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor voldoende ontspanning en stressvermindering, bijvoorbeeld door yoga, mindfullness, meditatie of ademhalingsoefeningen.
Trauma en laaggradige ontsteking
In mijn eerdere blog over de polyvagaal theorie is een mooi filmpje te zien waaruit blijkt dat mensen met veel trauma's, met name de vroeg kinderlijke trauma's, veel meer kans hebben op chronische ziekten. Het is dus belangrijk dat oude trauma's aangepakt worden met bijvoorbeeld EMDR.